Δεύτερο γνώρισμα της κιννεζικής αντίληψης της αποτελεσματικότητας: η κινεζική αποτελεσματικότητα είναι διακριτική. Δεν βλέπουμε το φυτό που αναπτύσσεται. Ομοίως δεν βλέπουμε τον στρατηγό που ενεργεί σε προκαταρκτικό στάδιο, βοηθώντας τις συνθήκες να ωριμάσουν. Ενεργώντας σε προκαταρκτικό επίπεδο, επηρεάζει τις περιστάσεις όσο αυτές είναι ακόμα εύπλαστες και εύκαμπτες, δίχως να χρειάζεται να ασκήσει πίεση, πολύ περισσότερο δε θα ασκήσει βία. Ο κόπος φαίνεται. Η προοδευτική επέλαση του αποτελέσματος, όχι.

«Ο μεγάλος στρατηγός δεν έχει τίποτα το αξιέπαινο: ούτε μεγάλη σουφία, ούτε μεγάλη ανδρεία». Πράγμα που σημαίνει ότι οι μεγάλοι στρατηγοί, ή μάλλον εκείνοι που αφελώς αποκαλούμε «μεγάλους» στρατηγούς, εκείνους που δοξάζουμε, εκείνοι για τους οποίους χτίζουμε αγάλματα, είναι στην πραγματικότητα κακοί στρατηγοί. Γιατί; Γιατί ακριβώς χρειάστηκε να επιστρατεύσουν την ιδιοφυΐα τους ή την ανδρεία τους. Γιατί πέτυχαν τη νίκη με δυσκολία, με ηρωισμό, δραματικά και, συνεπώς, θεαματικά. Αντίθετα, ο Σουν Τζου λέει πως ο μεγάλος στρατηγός δεν έχει τίποτα το αξιέπαινο, ούτε μεγάλη σοφία, ούτε μεγάλη ανδρεία. Κι αυτό γιατί μεγάλος στρατηγός είναι εκείνος που μπόρεσε να εντοπίσει από πολύ νωρίς τα ευνοϊκα στοιχεία , τους πρόσφορους παράγοντες, και να τα αξιοποιήσει προς όφελος του. Σιγά-σιγά, αβίαστα, λάθρα. Ώστε, όταν τελικά μπαίνει στη μάχη , κι εφόσον έχει ήδη νικήσει, ο κόσμος να μπορεί να πει: ήταν εύκολο, είχε κριθεί εξ αρχής. Και οι άνθρωποι να νομίζουν πως θα το μπορούσε ο καθένας. Η νίκη πρέπει να μοιάζει σαν να προκύπτει φυσικά από την κατάσταση. Να δημιουργείται η εντύπωση ότι δεν χρειαζόταν ούτε προσπάθεια ούτε επινοητικότητα. Να μοιάζει αυτονόητη, να μην απαιτεί ούτε να διακινδυνεύσεις ούτε να ξεχωρίσεις: αυτή είναι η μεγάλη στρατιγική. Το μέγιστο κατόρθωμα είναι να ενεργήσεις έτσι ώστε να φαίνεται πως ο καθένας θα μπορούσε να κατορθώσει αυτό που πέτυχες.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: