Φανατικός εφημεριδοφάγος, δύσκολα θα μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς το καθημερινό φύλλο. Σε αντίθεση με συναδέλφους που ξημεροβραδιάζονταν στο ίντερνετ, εγώ μισούσα να διαβάζω από την οθόνη του υπολογιστή… Όσες προσπάθειες είχα κάνει να διαβάσω χρησιμοποιώντας οθόνες αφής διαφορετικού μεγέθους, είχαν πέσει στο κενό. Τα χέρια μου αποζητούσαν το τυπωμένο χαρτί, η μύτη μου είχε συνηθίσει την αχνή έστω μυρωδιά του μελανιού, τ’ αυτιά μου τον ήχο των σελίδων που γύριζαν.
Ήμουν οχτώ χρονών και του πήγα με το κανάτι γάλα απ’ την αγελάδα μας. Καθόταν στη σάλα με το φανελάκι, μ’ έναν ξεθυμασμένο ανεμιστήρα στο πρόσωπο. Έτρωγε κεράσια από μια γαβάθα. Ήταν τότε πενηνάρης. Δεν δούλευε πια, η λίμνη του ‘χε πάρει τα κτήματα. Είχε χτιστεί το φράγμα, ο Αλιάκμονας πλημμύρισε τον κάμπα. Απ’ τα εξήντα στρέμματα τού είχαν μείνει δύο, στην όχθη της λίμνης. Κάτω απ’ το νερό είχαν θαφτεί οι αγροί με το κριθάρι, ένα μικρό μαντρί και το σπίτι όπου ξεκουράζονταν οικογενειακώς όταν βράδιαζε και δεν πρόφταιναν να ανηφορίσουν στο χωριό. Όλ’ αυτά τα απαλλοτρίωσε η ΔΕΗ για το έργο. Ο Γιάννης ζούσε με τα λεφτά της αποζημίωσης.
Το Πέρα, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Πόλης, αντιμετώπιζε για χρόνια πρόβλημα ύδρευσης, και έτσι οι κάτοικοι υποχρεώνονταν να προμηθεύονταν νερό από πηγάδια, στέρνες ή δημόσιες βρύσες. Το 1732 ο Μαχμούτ Α΄κατασκεύασε ένα υδραγωγείο που έλυσε σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα αυτό της περιοχής, δίνοντας παράλληλα στην πλατεία το όνομα της, από τη λέξη ταξίμ, που σημαίνει «διανέμω, μοιράζω».
Όσο αισθάνεσαι σπουδαίος και τέλειος, τόσο δεν θέλεις ν’ αλλάξεις τίποτε. Αυτό είναι το θανάσιμο τίμημα ενός εθνικού ναρκισσισμού, που καλλιεργήθηκε πεισματικά επί δύο αιώνες από την παιδεία και την κοινωνία. Σου φθάνει η ιστορία (παρελθόν) και το τοπίο. Δεν θέλει να κάνεις τίποτε! «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;» Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μία θεραπεία υπάρχει: Η ένταξη σε ευρύτερο πλαίσιο με απαιτητικούς ευέλικτους κανόνες.
Tελείωσε την προηγούμενη εβδομάδα το μπαζάρ βιβλίων στην Πλατεία Κοραή. Μια τεράστια ουρά με τραπέζια όπου πάνω τους απλώνονταν παλιές εκδόσεις βιβλίων κάθε είδους. Κόσμος πολύς και τα καλαθάκια σούπερ μάρκετ στην είσοδο, σου έδιναν την φάλτσα αίσθηση ότι όντως μπαίνεις σε ένα σούπερ μάρκετ. Αποδείχθηκαν όμως απαραίτητα κυρίως αν είσαι «λαίμαργος», διότι τα βιβλία ήταν όντως σε πολύ καλές τιμές.
Παλιές εκδόσεις βέβαια αλλά τι σημασία έχει; Εκεί θα έβρισκες όλους εκείνους τους λόγους που σε έκαναν να αγαπήσεις, καταρχήν, την ανάγνωση. Εκδόσεις που για πολλές γενιές (και τη δική μου) ήταν το ξεπαρθένιασμα των παιδικών και έφηβων ματιών – μυαλών μας:
Τα εξώφυλλα-ζωγραφιές του Βερν – σαν αφίσες του κλασικού κινηματογράφου – για να είναι ομαλό το πέρασμα σου από τα εικονογραφημένα παιδικά στα πρώτα κείμενα χωρίς εικόνες, οι εκδόσεις Ζαχαρόπουλος (μιλάμε κορυφή τότε!) που είχαν όλα τα μεγάλα κλασικά αλλά και σύγχρονα ονόματα, τα φροντισμένα βιβλία του Έριχ Φρομ που σχεδόν μονοπωλούσαν τα εξωσχολικά δοκίμια της εφηβείας και σε έκαναν να νιώθεις «κάπως» (εγώ διαβάζω Φρομ ρε!), το old time classic εξώφυλλο της Δίκης του Κάφκα από τις εκδόσεις Νέος Σταθμός (απαραίτητο αξεσουάρ στα φοιτητικά πηγαινέλα σου με το τραίνο) και πολλές ακόμα εκδόσεις, κάποτε φίρμες και leaders τυπογραφικής αισθητικής και περιεχομένου.
Όποιος λέει ότι το υλικό και το εικαστικό ενός βιβλίου, δεν τον επηρεάζει στο να το διαβάσει, νομίζω ότι δε διαβάζει.
Η αισθητική φυσικά και έχει αλλάξει. Και καλά έχει κάνει. Όλα αλλάζουν. Ναι, ναι ξέρω, έχουμε περάσει στην ανάγνωση από την οθόνη. Δε με χαλάει καθόλου. Στρατόπεδα δε διάλεξα ποτέ. Όλα έχουν την ομορφιά και τους κινδύνους τους.
Όμως εκείνες οι πρώτες σου εκδόσεις, είναι μια ακόμα επιδερμίδα, ένα ακόμα που δεν ξεχνάς ποτέ. Σαν τα πρώτα «πλαγιάσματα». Σελίδες και σελίδες, ένα ολόκληρο σαιξπηρικό δάσος από φύλλα, έτοιμο να δεχτεί τους «εραστές» της θερινής νύχτας, σε σμιξίματα που αργότερα θα καθορίσουν τις ζωές τους.
Έστω κι αν το επόμενο πρωί, έχουν ραντεβού με τον Βασιλιά…
Για την Iστορία, αγόρασα:
– Μεγάλα Μουσεία: Βερολίνο Πινακοθήκη – Εκδόσεις Electa (ενόψει του ταξιδιού την Άνοιξης).
– Ο μικρός Μέγας Αλέξανδρος, από τους θησαυρούς της «Διάπλασης των παίδων» του Γρηγόριου Ξενόπουλου– Εκδόσεις Αδελφοί Βλάσση (για τον ανηψιό Αλέξανδρο).
– Μπέρτολτ Μπρέχτ: Gedichte (ποιήματα) – Εκδόσεις Κοροντζή
– Στάθης Βαλούκος: Ιστορία του Κινηματογράφου – Εκδόσεις Αιγόκερος (εξαιρετικές αφίσες, φωτογραφίες και κείμενα σε 650 σελίδες).
Όλα μαζί… 17 ευρώ!!!!
fayum 