Ναι, είναι συναρπαστικές οι νέες κουλτούρες που έχουμε ν’ανακαλύψουμε. «Humani nihil a me alienum», όπως λέει ο μεγάλος Λατίνος ποιητής: τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο. Μπορούμε να είμαστε παντού στο σπίτι μας. Δώστε μου ένα τραπέζι για να κάθομαι να γράφω και να διαβάζω, και την έχω την πατρίδα μου. Δεν πιστεύω ούτε στα διαβατήρια -γελοία πράγματα- ούτε στις σημαίες. Πιστεύω βαθιά στο προνόμιο της συνάντησης με το καινούργιο.
«Η Ευρώπη αποτελείται από καφενεία, από cáfes. Αυτά εκτείνονται από το αγαπημένο καφενείο του Πεσσόα στη Λισαβόνα μέχρι τα cáfes της Οδησσού, που τα στοιχειώνουν οι κακοποιοί του Ισαάκ Μπάμπελ. Απλώνονται απ’ τα cáfes της Κοπεγχάγης, που προσπερνούσε ο Κίρκεγκωρ στους μοναχικούς του περιπάτους, μέχρι τους πάγκους των καφενείων του Παλέρμο. Δεν βρίσκει κανείς παλιά ή καθοριστικής σημασίας καφενεία στη Μόσχα, η οποία ήδη είναι προάστιο της Ασίας. Ελάχιστα βρίσκει στην Αγγλία, μετά από μια βραχύβια μόδα τον 18ο αιώνα. Κανένα στη βόρεια Αμερική, μ’ εξαίρεση το προκεχωρημένο γαλατικό φυλάκιο της Νέας Ορλεάνης. Χαράξτε το χάρτη των καφενείων και θα έχετε μια απ’ τις πιο ουσιαστικές οριοθετήσεις της “ιδέας της Ευρώπης».
Απόμεινε να κοιτάζει αποσβολωμένη, με το στόμα ανοιχτό. Ποτέ κανείς δεν της είχε ευχηθεί χρόνια πολλά από τότε που έφυγε η Μαμά. Ποτέ κανείς δεν την είχε χαρίσει τούρτα αγορασμένη από ζαχαροπλαστείο, με το όνομα της γραμμένο επάνω.
“Άλλο ένα Μανχάταν, παρακαλώ”.
Είναι αργά την ίδια νύχτα. Ο Άρθουρ Πλην πρέπει να προσέξει πόσο θα πιει, για να μην υποφέρει από πονοκέφαλο αύριο στη συνομιλία του με τον Μάντερν. Πρέπει, επίσης, να βρει να φορέσει κάτι κατάλληλο για μια διαστημική οπερέτα.
“Θα κάνω τον γύρο του κόσμου”, λέει.
Στο παρελθόν, η συνήθης αποζημίωση που πρόσφεραν οι ηγεμόνες, οι τροπαίουχοι κατακτηκές και οι επιτυχημένοι παραταξιακοί αρχηγοί ήταν φέουδα, δωρεές γης και κάθε λογής πρόσοδοι, ενώ μετά την ανάπτυξη της χρηματικής οικονομίας ήταν κυρίως έσοδα από πάσης φύσεως «τυχεράς». Σήμερα είναι θέσεις διαφόρων ειδών σε κόμματα, σ’ εφημερίδες, σε συνδικάτα, σε ασφαλιστικά ταμεία, σε δήμους και κρατικές υπηρεσίες, που τα διαθέτουν οι κομματικοί ηγέτες στους πιστούς συνεργάτες τους. Όλοι οι κομματικοί αγώνες δεν γίνονται μόνον στο όνομα ενός σκοπού αλλά προπάντων για τη μοιρασιά των δημόσιων αξιωμάτων.
fayum 