2022 – fayum

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΑΡΙΚΑ – από τη Σμύρνη στην Κοκκινιά

«Η γιαγιά της μαμάς μου σκαρφάλωσε μια μέρα και κοίταξε έξω από ένα παραθυράκι που ήτανε ψηλά. Κι είδε πτώματα πολλά. Κι ένα πτώμα ηπταν αποκεφαλισμένο. Το κεφάλι, λίγο πιο πέρα απ’το σώμα, το τσιμπολογούσαν οι κότες που βόσκαν αδέσποτες. Μια άλλη κότα ήταν ανεβασμένη στο στήθος του πτώματος και τσιμπολογούσε τον κομμένο λαιμό και τα σκουλήκια που βγαίνανε μέσα από το σαπισμένο, το μαύρο το κρέας. Λίγες μέρες μετά, οι Τούρκοι τούς έβγαλαν έξω από την αποθήκη, ήρθε κι ο δήμιος κι άρχισε να ακονίζει μπροστά τους το μαχαίρι. Κι έφεραν ψωμί να φάνε οι ετοιμοθάνατοι, γιατί η θρησκεία τους, των Τούρκων, λέει άμα σφάξεις χορτάτους δεν πιάνεται αμαρτία. Και σφάξανε και ψήσανε και τους ταΐσανε και από κείνες τις κότες που είχαν φάει πριν τα πτώματα των συγγενών τους. Και τπυς το φανερώσανε τι ήταν αυτό που φάγανε λίγο προτού να τους σφάξουνε κι αυτούς. Η γιαγιά της μάνας σώθηκε βαριά λαβωμένη, γιατί έκανε την πεθαμένη στο λάκκο με τον ασβέστη που πετάξανε μετά τα πτώματα».

Ένα μακρύ Σάββατο

Ναι, είναι συναρπαστικές οι νέες κουλτούρες που έχουμε ν’ανακαλύψουμε. «Humani nihil a me alienum», όπως λέει ο μεγάλος Λατίνος ποιητής: τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο. Μπορούμε να είμαστε παντού στο σπίτι μας. Δώστε μου ένα τραπέζι για να κάθομαι να γράφω και να διαβάζω, και την έχω την πατρίδα μου. Δεν πιστεύω ούτε στα διαβατήρια -γελοία πράγματα- ούτε στις σημαίες. Πιστεύω βαθιά στο προνόμιο της συνάντησης με το καινούργιο.

Ουίσκι Τάνγκο Φόξτροτ

David Shafer – Μετάφραση: Λευτέρης Καλοσπύρος – Εκδόσεις Πόλις

«Κάτι είχε αρχίσει να αλλάζει στον τρόπο που έπινε. Ο παραγωγικός χρόνος, μέσα στα όρια του οποίου λειτουργούσε με διαύγεια, είχε αρχίσει να συρρικνώνεται, ενώ αντίστοιχα έγινε πιο απότομη η καταβύθιση του στον ασυνάρτητο και ομιχλώδη κόσμο του αλκοόλ. […] Ο Μαρκ δεν είχε πρόβλημα να είναι από εκείνους τους αλκοολικούς που έχουν πολλά στο μυαλό τους και που παιδεύονται να βρουν που έχουν βάλει τα κλειδιά τους. Αυτή η μαλακία όμως με την απαγωγή του εαυτού – που είναι σαν να απομακρύνεται από σένα και τη θέση σου να καταλαμβάνει ένας δαίμονας και την επόμενη μέρα να θυμάσαι ξανά όσα έκανες το περασμένο βράδυ και οι αναμνήσεις σου να είναι σαν σκισμένα χαρτιά∙ αυτή η αγωνία, λοιπόν, να θες να ξέρεις τι ακριβώς έχεις κάνει και συνάμα να μη θες να ξέρεις καθόλου -, τέτοιου είδους αλκοολικός δε θα ήθελε να είναι.»

Η ιδέα της Ευρώπης

Τζωρτζ Στάινερ, μετάφραση: Θάνος Σαμαρτζής, εκδόσεις: Δώμα

«Η Ευρώπη αποτελείται από καφενεία, από cáfes. Αυτά εκτείνονται από το αγαπημένο καφενείο του Πεσσόα στη Λισαβόνα μέχρι τα cáfes της Οδησσού, που τα στοιχειώνουν οι κακοποιοί του Ισαάκ Μπάμπελ. Απλώνονται απ’ τα cáfes της Κοπεγχάγης, που προσπερνούσε ο Κίρκεγκωρ στους μοναχικούς του περιπάτους, μέχρι τους πάγκους των καφενείων του Παλέρμο. Δεν βρίσκει κανείς παλιά ή καθοριστικής σημασίας καφενεία στη Μόσχα, η οποία ήδη είναι προάστιο της Ασίας. Ελάχιστα βρίσκει στην Αγγλία, μετά από μια βραχύβια μόδα τον 18ο αιώνα. Κανένα στη βόρεια Αμερική, μ’ εξαίρεση το προκεχωρημένο γαλατικό φυλάκιο της Νέας Ορλεάνης. Χαράξτε το χάρτη των καφενείων και θα έχετε μια απ’ τις πιο ουσιαστικές οριοθετήσεις της “ιδέας της Ευρώπης».

Το μόνο της ζωής τους ταξίδι

«Η καρδιά μου πονεί για σας»: πιάνω τον εαυτό μου να συγκινείται από το β’ πληθυντικό. Να μιλάς στο αντικείμενο του πόθου σου, στον έρωτα σου, στον πληθυντικό. Να είσαι είκοσι χρονών και να ντύνεις την υγρή επιθυμία σου με την αμφίεση μιας ευπρέπειας που κρύβει επιμελώς ανομολόγητα πάθη, την ορμή του κατασπαραγμού, την αδηφαγία της κλινοπάλης.

Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες

Ντέλια Όουενς – Μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου – Εκδόσεις Δώμα

Απόμεινε να κοιτάζει αποσβολωμένη, με το στόμα ανοιχτό. Ποτέ κανείς δεν της είχε ευχηθεί χρόνια πολλά από τότε που έφυγε η Μαμά. Ποτέ κανείς δεν την είχε χαρίσει τούρτα αγορασμένη από ζαχαροπλαστείο, με το όνομα της γραμμένο επάνω.

Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι

Ocean Vuong – Μετάφραση Έφη Φρυδά – Εκδόσεις Gutenberg

Το επόμενο πρωί στην κουζίνα σε παρατήρησα καθώς έχυνες γάλα σε ένα ψηλό ποτήρι σαν το κεφάλι μου.
«Πιες», είπες σουφρώνοντας με περηφάνια τα χείλια. «Είναι αμερικάνικο γάλα, θα σε ψηλώσει πολύ. Είμαι σίγουρη».
Ήπια τόσο πολύ απ’ αυτό το κρύο γάλα που η γλώσσα μου μούδιασε κι έχασα τη γεύση μου. Έπειτα απ’ αυτό κάθε πρωί επαναλαμβάναμε την ίδια τελετουργία: το γάλα έρρεε σε μια χοντρή λευκή πλεξούδα, εγώ το έπινα με μεγάλες γουλιές φροντίζοντας να με βλέπεις ενώ και οι δυό μας ελπίζαμε η λευκότητα που χανόταν μέσα μου να κάνει καλύτερο αυτό το κίτρινο αγόρι. Πίνω φως, σκεφτόμουν. Γεμίζω τον εαυτό μου φως. Το γάλα, μια λαμπρή πλημμύρα, έσβηνε όλη τη σκοτεινιά μέσα μου.

Ανέγγιχτη

«Περιμένω. περιμένω γράμμα Σου. Να μου στείλεις οπωσδήποτε εφημερίδες, δηλαδή το Ελεύθερο Βήμα, δεν θέλω να απομονωθώ απ’ τη φρίκη της ελληνικής αγωνίας για τον ελληνοτουρκικό πόλεμο της Μικράς Ασίας. Στην Πρεσβεία μας δεν πήγα ακόμα, λόγω της αρρώστιας. Θα πάω, ίσως έχει φτάσεις ό,τι μου έστειλες. Γράφε μου και μη με ξεχνάς»

Machines like me

At the start, we thought we were within ten years of replicating the human brain. But every tiny problem we solved, a million others would pop up. Have you any idea what it takes to catch a ball, or raise a cup to your lips, or make immediate sense of a world, a phrase or an ambiguous sentence? We didn’t, not at first… So – knowing not much about the mind, you want to embody an artificial one in social life.

Ο Ντέιβιντ Τζ. Χαντ στο εξαιρετικό βιβλίο του Dark Data: Why you don’t know matters, αμφισβητεί την τυφλή πίστη στα δεδομένα και μιλάει για τα «σκοτεινά δεδομένα», αποθησαυρίζοντας δεκαπέντε τύπους προβληματικών δεδομένων. Ο καθηγητής λέει ότι πρέπει να είμαστε πολύ συνετοί. Αυτά που είναι κρυμμένα είναι πιο συχνά σημαντικά από αυτά που βλέπουμε, με αποτέλεσμα να βγάζουμε εντελώς λάθος συμπεράσματα και οι παρεμβάσεις μας να είναι έως και επιβλαβείς. «Πιθανώς θα ξέρετε το παλιό αστείο με τον μεθυσμένο που ψάχνει τα κλειδιά του κάτω από το πορτατίφ, όχι γιατί τα άφησε εκεί, αλλά γιατί αυτό είναι το μοναδικό φωτεινό σημείο. Το αστείο αυτό αποδίδει περιλιπτικά και ξεκάθαρα το πρόβλημα των σκοτεινών δεδομένων. Οι ερευνητές, οι αναλυτές και όσοι επιχειρούν να εξάγουν νόημα από τα δεδομένα μοιάζουν με τον μεθυσμένο όταν περιορίζονται στα δεδομένα που έχουν.